35. Ontologicznie zaangażowana teoria informacji – szkic grubą kreską (część 1)

Kolejne spotkanie grupy informatycznej odbyło się 20 kwietnia 2016 r. Referat pt. Ontologicznie zaangażowana teoria  informacji  – szkic grubą kreską wygłosił Krzysztof Turek. W spotkaniu uczestniczyli:

1. Krzysztof Turek
2. Robert Janusz
3. Roman Krzanowski
4. Paweł Polak
5. Kamil Trombik

Autoreferat

Pojęcie informacji w filozofii klasycznej jest ściśle związane z pojęciem idei Platońskich oraz formy arystotelesowskiej. Z kolei istnieje ścisły związek, o ile nie identyczność, formy i struktury, skąd wynika, że kluczem do filozofii informacji jest triada pojęć: forma – struktura – informacja. Związek ten dostrzegany jeszcze w filozofii scholastycznej, nie pojawia się już w empiryzmie, który stopniowo staje się dominującym nurtem w filozofii przyrody, a później filozofii nauki; zostaje dopiero na nowo odkryty w latach 70. ubiegłego stulecia.
Pojęcie struktury stanowi podstawę dominującego obecnie nurtu filozofii nauki – realizmu strukturalnego. Istnieją dwie jego odmiany: strukturalizm epistemologiczny i ontyczny. Zwolennicy obu podejść twierdzą, że tym co jest nam dostępne w poznaniu rzeczywistości są struktury. Jednakże o ile epistemologiczny realizm stwierdza, że struktury wiążą siecią relacji wymykające się naszemu poznaniu obiekty rozumiane na wzór kantowskich rzeczy w sobie (noumenonów) , to ontyczny realizm strukturalny zaprzecza istnieniu tego typu rodzaju bytów, przypisując status istnienia jedynie strukturom.

Celem autora jest sformułowanie dobrze ugruntowanej ontologicznie teorii informacji, co pociąga za sobą konieczność zdefiniowania ontologii na gruncie której teoria ta będzie rozwijana. Punktem wyjścia w dla tego projektu jest pojęcie ontologii stosowane w informatyce, które oznacza zapis struktury pojęć danej dziedziny wiedzy. Pojęcie to autor zilustrował za pomocą prostej ontologii zespołu zdarzeń „W Tawernie u Luigiego” oraz przeprowadził dyskusję zdań, które mogą i które nie mogą być w tej ontologii zinterpretowane.

W kolejnym przykładzie autor przedstawił ontologię skonstruowaną na gruncie dynamiki Newtonowskiej potrzebną do poprawnej odpowiedzi na pytanie: dlaczego melon o masie 1 kg leżący na stole nie porusza się w dół, chociaż działa na niego siła grawitacji. Struktura tej ontologii zawiera około 70 elementów i tym faktem autor tłumaczył ogromne problemy studentów z poprawną odpowiedzią na to zdawałoby się proste pytanie. Przestawione przykłady wywołały żywą dyskusję i w związku z tym postanowiono przełożyć kontynuację referatu na kolejne spotkanie.

 

Prelegent zobowiązał się na nim rozwinąć swoją koncepcję ontologii opartej na strukturze domen ontologicznych stanowiących rozszerzenie pojęcia domeny ontologicznej stosowanego w informatyce oraz zinterpretowania na tej ontologii kilku pojęć związanych z pojęciem informacji.